KARAYEL'Mİ CARTEGENA'MI ?

KARAYEL'Mİ CARTEGENA'MI ? Yıllardır sorulur bu soru..

Efsane KARAYEL mi yoksa onun izinden giden, ancak erken yaşta sahalardan ayrılan oğlu CARTAGENA mı daha iyiydi ? Çok bilinmeyenli denklemlerden, türevlerden, limitlerden oluşmasa da sorumuz, en az bunlar kadar zor hatta Quantum fiziğine meydan okuyan bir tartışmaydı bu aslında.

Geçmişte bütün atçılarımız tarafından konuşulan, tartışılan bir soru bu. Günümüzde at yarışları başka alanlara çekildiğinden bu ve buna benzer at muhabbetleri de maalesef yerini farklı alanlara bıraktı, böylesine özel ve güzel konular günümüzde konuşulamaz oldu.

Ben belki o günlere yetişemedim ki nasıl yetişeyim 1972 de yarış hayatına başlayan KARAYEL 1973-1974 ler de efsaneleşme yolunda emin adımlarla ilerlerken ben daha portakal kabuğunda C vitamini bile değildim. CARTEGENA ya gelince, 1981 doğumlu olan bu safkan 1983-1984 yıllarında efsaneleşmiş bir isimdi ki ilkokula başlama yıllarıma tekabül eden bu senelerde alfabeyi sökmeye çalışan küçücük bir öğrenci olaraktan okul sıralarında yerimi almıştım..

Konu uzun ve bir o kadar da önemli.
Geçmişten günümüze gelince, bu iki şampiyon baba ile oğulu yıllarca büyüklerimizden dinledik. Bunun yanında kendi çalışmalarımızı, bilgilerimizi de ekleyince, acı günler yaşadığımız bu zamanlarda ortaya güzel bir at yarışı muhabbeti çıkaracağız inşallah !

KARAYEL:
1970 doğumlu safkan, İngiltere’nin önemli yarış atlarından olmasa da temsil ettiği hattı gereği iyi yavrular vermiş bir aygır olan PRINCE TUDOR un oğludur. Her ne kadar çok iyi yarış atı değil dediysek de 1960 senesinde meşhur yarış atı ve aygırı MAHMOUD un oğlu THE AXE ın ardından ikinci olmayı başarmış bir yarış atıydı PRINCE TUDOR.

KARAYEL in annesi ise ülkemiz atçılığına damgasını vurmuş CİHANGİR in kızı LİNDA dır. LINDA gibi bir anneye sahip olmakla 1-0 önde başlıyor bu yarışmaya KARAYEL aslında. LINDA denildiği üzere meşhur CİHANGİR in kızıdır ki, CİHANGİR de Avrupa’nın Amerika’ya karşı üstünlük sağladığı önemli yarış atı ve aygırlarından biri olan HYPERION un oğludur. Bunların yanında günümüzün en büyük CHEF THE RACE i ve pedigrilerin olmazsa olmazı ünlü NORTHERN DANCER in babası NEARTIC in kısrak babası da HYPERION dur.

Geçmişle günümüzü kıyaslayınca Eliyeşil ekürisinin CİHANGİR i alması, geçmişin NORTHERN DANCER yavrularını, NASRULLAH yavrularını şimdinin STORM CAT, MR.PROSPECTOR yavrularını ülkemize getirmeye benzer bir olay olduğunu söylemek yanlış olmasa gerek. LINDA hiç koşmamış bir kısraktır ve PLEVNE, KARAYEL, TUĞRULBEY ve HAFIZ gibi nadide safkanların annesidir. Hara yaşamında bu kadar başarılara imza atan nadide kısrak baba hattından çok şey almışa benziyor.

KARAYEL e dönecek olursak tipik bir HYPERION olan KARAYEL, 5*3 HYPERION akrabalığına sahiptir. Tipik bir HYPERION dememin nedeni ise HYPERION, 5 furlong tan 12 Furlong a (yaklaşık 1000-2400) kadar yarış kazanmayı başarmış bir yarış atı olmasıdır. Karayel in de kazandığı yarışlar da 1100-3000 metre arasında değişmektedir. Bütün kıtaya (Avrupa) ve Amerika ya hatta (Avustralya) ya yayılan bir aygırlık yaşamı olan HYPERION un yarış ve hara yaşamında başarı elde eden yavrularının en büyük özelliği babalarına benzemesiydi.
Tipik HYPERION nasıl anlaşılırdı? diye soranlara; Çok düzgün ve biraz uzun kafa şekli, dümdüz omuz yapısı, biraz düşük ve yapışık kuyruk takımı, kusursuz bir eşgal HYPERION çizgisinin markası olmuştu. Bu eşgal ipuçları, şampiyon yavruları STAR KINGDOM, NO HOLME, NO DOUBLE, torun ALIBHAI de çok açık görülüyordu. Ülkemizdeki temsilcisi KARAYEL de bu ipuçlarındaki ayrıntıları az çok barındırıyordu. Kısrak babası CİHANGİR de bir HYPERION oğluydu ne de olsa.

2 Eylül 1972 de Maiden koşuyla başladığı yarış yaşamında koştuğu 18 yarışın tamamını kazanan KARAYEL, ÇALDIRAN, BAŞBAKANLIK, ERKEK TAY DENEME, ANKARA, BÜYÜK TAARRUZ, GAZİ, SAIT AKSON, CUMHURİYET SENATOSU, AHMET ATMAN, BOĞAZİÇİ gibi önemli klasikleri kazanmış ve efsaneleşmiş bir yarış atıydı artık. Yarış yaşamında 18 de 18 yapan safkan14 Temmuz 1974 de yarış yaşamını noktaladı.

Harada da büyük başarılara imza atan KARAYEL i harada incelersek; Verdiği yavrular kendisi kadar olmasa da (Cartegena hariç) Türkiye çapında büyük başarılara imza atmış isimler oldular.

Özellikle SEREN3, ALALIM, KAPKARA, KARAGİZMO, KARANİMO, MİSTER MO, YOUNG PRINCE gibi erkek tayları çok büyük başarılara imza atmıştır. Dişi yavrularından ALTINBAŞ, FİORELLA, İMAN, KADRİŞ, KİTKAT, MAHİNUR, MİNİKA, WANDA, YAVÇA gerek yarış yaşamıyla gerek harada çok büyük başarılar yakalamış KARAYEL kızlarıydı. Ve bu yavrularının temsilcileri de günümüzde bile büyük yarışlara damgasını vuran isimler oldular. Görüldüğü üzere HYPERION gittiği ülkelerde kendine ait hat tahsis etmekle meşhur bir aygır olduğunu ülkemizde KARAYEL ile de göstermiştir. Efsane safkan KARAYEL, 2000 yılında arkasında kanını taşıyan birçok şampiyon bırakarak aramızdan ayrıldı.


CARTEGENA:
1981 doğumlu safkanın babası şampiyon KARAYEL, Annesi ise F.Tesio’nun 14 te 14 yapmış ünlü yarış atı ve aygırı NEARCO’ nun MOSSBOROUGH - BALLYMOSS hattının temsilcisi olan ve 1969 yılında ülkemize gelen BRAVE SONG un kızı ARZU dur.

Arzu NOCES ten olmadır ve NOCES te,1966 ÇALDIRAN, 1967 ANKARA ve CUMHURBAŞKANLIĞI 1.si, 1967 DİŞİ TAY DENEME 2.si, 1967 GAZİ 3.sü olmuş nadide bir kısrak tır. ARZU dan başka TORAMAN ı da AKKOR dan vermiştir. TORAMAN 1981 ÇALDIRAN, 1982 ERKEK TAY DENEME, 1982 GAZİ şampiyonu olmuş klas bir safkandır.

Görüldüğü üzere CARTEGENA, KARAYEL le beraber 2.annesi NOCES ten de çok şeyler almış. NOCES, 1962 de Türkiye ye gelen SICILIAN ile, TOURBILLION hattı kısrağı CAGEY den olmadır. SICILIAN ünlü SICAMBRE nin oğludur ve SICAMBRE koştuğu 9 yarışın 8 ini kazanmış klas bir yarış atıdır. SICILIAN ın annesi QUARTERDECK ise NEARCO nun kızıdır ve ALYCIDON dan verdiği ALCAZAR, meşhur PETINGO nun annesidir. Bir başka deyişle PETITION un ünlü oğlu PETINGO nun 2.annesidir.

PETINGO kim diye soranlara, koştuğu 8 yarışın 6 sını kazanmış birinde SIR IVOR a geçilmiş klas yarış atı ve aygırıdır. Efsane oğlu TROY 1979 yılında Avrupa’nın şampiyon 3 yaşlısı seçilmiş koştuğu 11 yarışta, 8 birincilik elde etmiş, bunların içinde İngiltere ve İrlanda derbileri mevcut olan klas bir yarış atıdır. Görüldüğü üzere tam bir üreme kolu. Atların sadece yarış koşmaktan ibaret olmadığı, soyun devamı için de gerekli zamanlarda haraya alınıp kendine benzer ve hatta kendinden daha kaliteli yavrular üretme zihniyetinin yıllar öncesinde bu ülkelerde yerleştiğini görmekteyiz.

SICILIAN demişken bu aygırımızın öz kardeşi AMBERGRIS grup yarışlarda başarılı olmuş bir kısraktır ve sahibi zamanında İngiltere nin Ankara Büyükelçi si olan Sir Percy Loraine dir. Atatürk’ün de yakın dostu olan Sir Percy Loraine, ülkemiz atçılığının gelişmesi anlamında çok büyük katkılar sağlamış ve adına da koşular düzenlenmiş önemli bir şahsiyettir.

Tekrar CARTEGENA ya dönersek; Sahaya erken hazırlanan ve çalışmalarında Ekrem Kurt un dikkatini çeken simsiyah safkan ilk startını 8 mayıs 1983 de alır.

800 metrelik koşuyu çok rahat bir şeklide 0.47.40 lık derece ile kazanır. Daha sonra 3,5 - 4 aylık süre zarfında sahalardan sakatlık nedeniyle uzak kalan CARTEGENA bu aradan sonraki iki yarışını daha çok kolay şekilde kazanır. Yılın taylarının en önemli yarışı olan ÇALDIRAN koşusunu da ağır piste rağmen TÜTEN in önünde kazanır. Bu yarışlardan sonra üst üste iki yarış daha kazanan CARTEGENA’nın Gazi Koşusunu koşup koşamayacağı, ayağında ki molet arızası nedeniyle belirsizlik taşıyordu. Ancak 17 Haziran 1984 günü koşulacak büyük yarışı sahipleri koşma kararı aldılar ve yarış günü bu sakatlığa rağmen piste çıkan CARTEGENA yarışı ESPERANTO ve HAKAN.1 in önünde 2.28.76 ile kazandı.

Bu CARTEGENA nın son yarışı olmuştu ve sahipleri daha fazla acı çektirmeden bu muhteşem safkanı haraya alma kararı aldılar. Çok kısa süren yarış yaşamında birbirinden muhteşem yarışlar yapan CARTEGENA nın efsaneleşmiş babasının izinde gitmesi, talihsiz sakatlığı nedeniyle gerçekleşememişti.

Hara ya alınan CARTEGENA, 1986-1990 yılları arasında aşım yaptı. Son yavrusunu 1991 yılında TUNKUT kızı YOLLAN dan veren CARTEGENA yarış yaşamına olduğu gibi hara yaşamına da erken veda etti. Ardında CARTEKITT, KARPIT gibi erkek yavruları yanında BELLA LUNA, CALENA, CARINO, CUMBIA, DIANA.3, FIRTINA gibi kısraklar bıraktı.

Bu baba-oğul un birbiriyle kıyaslanması, CARTEGENA’nın erken vedalarıyla gerçekleşemedi. KARAYEL çok büyük bir yarış atı ve aygır olarak Türk Yarışçılık Tarihine adını yazdırırken, CARTEGENA şampiyon babası kadar olamasa da çok kısa sürede babasının adına yakışır yarışlarla aramızdan ayrıldı…


Gürhan ÇATALKAYA

22.03.2007