|
08 Temmuz, 2023 VERGİ ARTIŞLARI VE SEKTÖREL EKONOMİK OLUMSUZLUKLAR ALTINDA ATÇILIK7 Temmuz Cuma günü 32241 sayılı resmi gazetede duyurulan karar ile 5602 sayılı kanun uygulamalarında düzenlemeye gidilerek şans oyunlarından alınan vergi, fon ve payların %100 oranında artığını üzülerek öğrenmiş bulunmaktayız. Halbuki at yarışları oyunları lisans hakkının Türkiye Varlık Fonu’na devredilmesi sonrası yoğun şekilde gerçekleştirilen istişarelerde yeni vergi düzenlemelerinin yarış severler lehine olacağı ve yeni düzenlemeler ile kesintilerin spor oyun oranları ile aynı seviyeye getirilip eşit rekabet ortamının sağlanacağı defalarca konuşulmuş; KDV dahil bazı kesintilerin tamamen kaldırılabileceği dahi değerlendirme kapsamında iken tam tersi uygulamalar ile karşılaşılmıştır. Depremin de etkileri ile ülkemizin geçmekte olduğu zorlu ekonomik süreç tüm sektörleri kuşkusuz etkilemektedir, ülkemizin tüm zorlu dönemlerinde atçılık camiası da her zaman yapabileceği tüm destekleri yerine getirmiştir. Ancak at yarışları söz konusu olunca yaşanan ekonomik daralma çok daha şiddetlidir. Unutulmamalıdır ki Dünya’nın hiçbir ileri yarışçılık ülkesinde örneği olmayan şekilde vergi alınan bir sektörde ayrıca yine örneği olmayan şekilde kesintilere rağmen TİGEM altında yer alan devlet kuruluşları yüklü yetiştiricilik primleri ile ikramiye bütçelerinden kendilerine ilave kaynak yaratmaktadır. Vergi’nin olduğu yerde devlet kurumları yetiştiricileri ile rekabete girerek ve ikramiyelerde pay sahibi olarak ikramiye havuzunu daha da daraltmaktadır. At sahibi ve yetiştiricilere dağıtılan ikramiyelerin kanunların getirdiği oranlara bağlı kalınarak 2015 yılında 405,000,000.-TL iken 2023 yılında 2,002,750,000.-TL ile 5 misline (%395) yakın bir artış olmasına rağmen gurur duyulacak bir tablo değildir. Zira aynı süre içinde net asgari ücret %1040 (yüzde bin kırk), Jokey binek ücretleri %700, Arpa borsa fiyatları %816, Yulaf borsa fiyatları %828, ortalama Yonca fiyatları %817 ve USD döviz kuru ise %857 oranında artış göstermiştir. At sahibi ve yetiştiricilerin masrafları sadece en basit kalemlerde bile 10 misli ve ikramiye bütçesi artışından 2 misli fazla artmışken, halen gerekli düzenlemelerin yapılmayıp aksine yarış severlerden yapılacak kesintileri artırarak sektör daha da zor durumda bırakılmaktadır. Yeni hükümet dönemi ile sektör paydaşları olarak çeşitli sektörel reformların hızlanmasını beklediğimiz dönemde ilave yükümlülükler tüm sektörü olumsuz yönde etkileyecektir. Yarış severe dağıtılan ikramiyedeki kesintilerin artışı ve halen bu kesintilerin spor oyunları ile aynı seviyede olmaması uzun vadede daralmalara sebebiyet verecek ve yarış severlerin alternatif arayışına girmelerine sebebiyet verebilecektir. Dolayısıyla vergi artışı ile beklenilen etkinin tersi yaratılmakla birlikte bütün bir sektör bundan olumsuz etkilenirken zorlaşan ekonomik koşullar ile her bir atın 3 kişiye direkt istihdam sağladığı sektörde kar amacı gütmeden at ve spor sevgisi ile bu sektöre katılmak isteyen yeni at sahibi ve yetiştiricilerin çekimser kalması, hatta mevcut at sahiplerinin zamanla atçılık faaliyetlerini daraltacakları durumlar ortaya çıkma ihtimali yüksektir. Safkan İngiliz Atı Yetiştiricileri ve Sahipleri Derneği olarak sektör ile ilgili ekonomik kaygılarımızı gerek yazılı olarak gerek sözlü olarak, gerekse yıllık raporlarımız ile otorite, müessese, ve bakanlıklara yıllardır defalarca dile getirdik. Diğer sektörel derneklerimiz ve Türkiye Jokey Kulübü de bu sorunları kuşkusuz her ortamda dile getirmektedir. Ancak ne yazık ki sorunların çözümleri bilinmesine rağmen çözümlerin uygulamaya geçirilmesi halen gerçekleşmemiştir. At yarışları oyunları ile spor oyunlarının alt lisanslar vasıtası ile müşterek oyunların yaratılması konusunda çalışmalar bile halen neticeye varamamış, her iki sektörün de gelişimine katkıda bulunacak bu düzenlemenin bile uzun süredir gerçekleşmemiş olması sektör ekonomisini olumsuz şekilde etkilemektedir. Ata sporumuz olan atlı sporların Dünya’ya yansıyan aynası Eylül ayındaki Enternasyonal İstanbul yarış festivali dahi ekonomik koşullar altında döviz bazında %65 değer kaybetmiş ve tüm uluslararası rekabet cazibesini yitirmiştir. Şampiyonlar Ligi, Formula 1, Euroleague ve benzer organizasyonlar gibi Ülkemizi yurtdışında olumlu tanıtımına ciddi katkısı olan bu tür organizasyonların Cumhuriyetin 100. Yılında ülkemize yakışır seviyede destek görmesi gerekirken Avrupa’nın değerli Uluslararası festivalleri arasında yerini almışken farklı uygulamalar yüzünden yılların çabaları ile geliştirilen festival 100.yılda dahi seviyesini koruyamamakla birlikte uluslararası seviye kaybı ile karşı karşıyadır. Artan sektörel mali yükümlülüklerin ise bunlara hiçbir olumlu katkısı olması mümkün değildir. Safkan İngiliz Atı Yetiştiricileri ve Sahipleri Derneği dahil sektörel derneklerimiz zaman zaman üyeleri ile istişare toplantıları düzenlemekte ve sektörün durumunun genele yayılımını bu toplantılarda daha da net gözlemlemektedir. Geçmiş yıllarda Bakanlıkların da katılımı ile gerçekleştirilen çalıştay toplantılarının kuşkusuz benzer faydaları olmuştur. 2022 yılında derneğimizin direkt bakanlık ile iletişimleri haricinde bu toplantılar neticesinde benzer çalıştayların atçıların ve atçıları temsil eden STK’ların katılımı ile düzenlenmesi konusu paylaşılmış ve olumlu karşılanmıştı. Seçim sürecinin tamamlanması ve yeni kabinenin oluşması ile bu çağrımızı tekrar etmekteyiz. Kesintiler ile ilgili bizlerin beklentisi sektörü olumsuz etkilemeden evvel ilgili vergi düzenlemesinin iptali, at yarışları kesintilerinin spor oyunları bahisleri ile rekabet edebilecek seviyeye çekilmesi, KDV oranın geçmiş çalışmalarda öngörüldüğü gibi kaldırılması, kesintilerin azaltılarak yarış severlere dağıtılacak ikramiyenin oyun gelirinin en az %60 seviyesinde olması yarış ikramiyelerinin ise en az %11 seviyesinde olması, at yarışları ikramiyelerinin sene sonu düzenlemesi haricinde sene ortası düzenlemeler ile atçıyı teşvik edebilecek şekilde artırılması ekonomik koşullar altında zaten ezilmekte olan at sahibi ve yetiştiricilere umut vaat edici seviyeye çekilmesi, spor oyunları ve at yarışlarının ortak oyunlar olarak oynanabilmesi için yapılan düzenlemelerin hayata geçirilmesi, ek girdi olarak sponsorlukların önünün açılabilmesi için vergisel çalışmaların yapılması, at yetiştiricilerinin diğer tarım faaliyeti gösteren iş kolları gibi teşviklerden yaralanabilmesi, ileri uluslararası yarışçılık ülkelerinde olduğu gibi uluslararası rekabetin teşvik edilmesi ve sektörün gelişimi için gelecek vadeden yatırımların desteklenmesidir.
Saygılarımızla,
Safkan İngiliz Atı Yetiştiricileri ve Sahipleri Derneği Yönetim Kurulu |
